Model współdecydowania jest jednym ze sposobów na przeprowadzenie diagnostyki niezgodności płciowej. W jej wyniku powstaje opinia psychologiczno seksuologiczna oraz sądowa niezbędne do rozpoczęcia procesu tranzycji oraz do procesu sądowego o zmianę danych metrykalnych.
W poniższym artykule przedstawiono bliżej model współdecydowania ze szczególnym podkreśleniem, że jest to jedna z metod stosowanych przez specjalistów Instytutu SPLOT.
PO CO STOSUJE SIĘ TESTY W TYM MODELU?
W oficjalnych zaleceniach (World Professional Association for Transgender Health WPATH oraz Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego PTS) nie zostało uszczegółowione czy, ani ewentualnie jakie narzędzia psychometryczne powinny zostać zastosowane do przeprowadzenia diagnostyki niezgodności płciowej. Wybór zastosowania testów psychologicznych jakie stosowane są w diagnostyce w Instytucie SPLOT (szczegółowo o testach używanych przez specjalistów w Instytucie w dalszej części artykułu) jest podyktowany specyfiką warunków socjokulturowych panujących w Polsce nieprzystosowanych do pomocy osobom transpłciowym. Oznacza to, że opinie powstające w modelu współdecydowania są znacznie bardziej szczegółowe, niż wymagałyby tego obecnie obowiązujące kryteria diagnostyczne niezgodności płciowej i niż jest to koniecznie w bardziej progresywnych krajach zachodnich.
Można powiedzieć więc, że model współdecydowania jest drobiazgowy “na zaś”, w razie utrudnień, które mogą pojawić się na drodze osoby pacjenckiej w trakcie dopuszczania do farmakoterapii albo w trakcie procesu sądowego. Opinia powstająca w tym modelu jest szczegółowa i wyczerpująca temat, a testy, które są wykonywane, są wybrane w celu stworzenia solidnej podstawy uzasadniającej zezwolenie osobie badanej na rozpoczęcie terapii hormonalnej oraz sądowej korekty płci metrykalnej.
ILE SPOTKAŃ TRWA DIAGNOSTYKA W MODELU WSPÓŁDECYDOWANIA?
Zazwyczaj jest to około 3 spotkań diagnostycznych. Dokładamy wszelkich starań, by z jednej strony zajęło to tylko tyle spotkań, ile wymaga przeprowadzenie wywiadu psychologiczno-seksuologicznego oraz wykonanie testów. Z drugiej strony zależy nam na rzetelnym udokumentowaniu specyfiki doświadczenia danej osoby z uwzględnieniem wszystkich istotnych informacji.
Ilość potrzebnych spotkań jest indywidualna dla każdej osoby badanej. W trakcie spotkań może się okazać, że potrzeba więcej czasu, takie zapotrzebowanie jest niezwłocznie komunikowane osobie badanej.
Przygotowanie opinii trwa 2-3 tygodnie licząc od momentu dostarczenia wszystkich danych specjaliście - czyli odbycia wszystkich spotkań z wywiadem psychologiczno seksuologicznym oraz dostarczenia wszystkich wyników badań psychometrycznych.
JAKIE TESTY POTRZEBNE SĄ DO DIAGNOSTYKI W TYM MODELU?
W opinii psychologiczno-sądowej zamieszczamy wyniki 4 testów. Dwa z nich (GIDYQ-AA-PL oraz IPP) są wykonywane w trakcie spotkań diagnostycznych. Dwa pozostałe, czyli MMPI-2 oraz Stanford-Binet 5 należy wykonać przed, pomiędzy albo po pierwszym spotkaniu diagnostycznym, następnie dostarczyć wynik testu. Nie ma znaczenia, gdzie zostają wykonane, natomiast to co jest istotne, to aby był wykonany oraz opisany przez specjalistę psychologa.
Testy wykonywane w trakcie spotkań diagnostycznych:
• Kwestionariusz Identyfikacji i Dysforii Płciowej dla Dorosłych i Adolescentów GIDYQ-AA-PL – test uwidacznia poziom dysforii płciowej doświadczanej przez osobę badaną. W ten sposób udaje się uzyskać udokumentowany dowód na występowanie dysforii płciowej.
• Inwentarz Płci Psychologicznej IPP – test jest wymagany przez polskie sądy, bada poziom płci psychologicznej prezentowanej przez daną jednostkę.
Testy do wykonania poza spotkaniami diagnostycznymi:
• Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości MMPI-2 – to obszerny test osobowości. Za pomocą tego testu można wykazać, że osoba badana nie ma żadnych zaburzeń lub trudności na tle psychicznym mogących wpływać na ocenę swojej tożsamości płciowej, a jeśli jakieś zaburzenia występują, to że nie pozostają w konflikcie z diagnostyką niezgodności płciowej. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób posiadających historię trudności w obszarze psychicznym.
• Skala Inteligencji Stanford-Binet 5 – test inteligencji, który mierzy, czy inteligencja osoby badanej mieści się w normie, a więc czy osoba badana może świadomie podejmować decyzje i rozumieć ich następstwa.
Dostarczenie wyników tych dwóch ostatnich jest warunkiem koniecznym do stworzenia pełnych opinii.
JAK MOŻNA SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO WIZYTY?
Jeżeli osoba badana posiada jakieś dokumenty, np. wypisy ze szpitali, opinie psychologiczne, opinie od psychiatry, wyniki badań psychologicznych, to może je ze sobą zabrać. Wszelkie dokumenty związane z historią leczenia psychologicznego lub psychiatrycznego mogą okazać się przydatne.
Uszczegółowienie danych, które będą omawiane, czyli m.in., kiedy dane wydarzenia miały miejsce, ile czasu trwały itd. Jeżeli były przyjmowane leki, to sprawdzenie ich nazw oraz dawkowania. Skonkretyzowanie informacji ułatwi odwzorowanie historii osoby pacjenckiej.
Mile widziane są pytania, w związku z czym badani mogą przygotować je przed wizytą. Spotkania mają na celu także rozjaśnić kwestie, które pozostają niejasne, np. dotyczące procesu diagnostycznego albo samego procesu tranzycji.
CZY W TYM MODELU MOGĘ DOSTAĆ ODMOWĘ WYKONANIA DALSZYCH KROKÓW?
Tak, “czerwone światło” może zostać postawione, ale tylko w przypadku, gdy istnieją okoliczności zdrowotne lub psychologiczne wymagające natychmiastowej opieki w pierwszej kolejności, na przykład ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia osoby badanej. Takie sytuacje zdarzają się niezwykle rzadko.
W niektórych sytuacjach może się okazać, że w danej sytuacji zalecane będzie wykonanie najpierw innych kroków przed dopuszczeniem do procesu tranzycji, czyli np. spotkanie z lekarzem psychiatrą lub innym specjalistą. Stanami, które wymagają pilnej interwencji mogą być np. silne zaburzenia depresyjne, czynne uzależnienie, choroby somatyczne wymagające pilnej interwencji medycznej. Taka sytuacja, nawet jeśli jest ekstremalna, nie oznacza kategorycznej odmowy – jest po prostu “żółtym światłem”, zezwoleniem, ale pod jakimś warunkiem. W takiej sytuacji powstają zalecenia kolejności wykonania dalszych działań albo wstrzymania się z procesem diagnostycznym do momentu wyprowadzenia osoby pacjenckiej z kryzysowej sytuacji.
Proces diagnostyczny jest kierowany dobrem osoby pacjenckiej i ma za zadanie udzielić najlepszej możliwej interwencji psychologicznej do sytuacji, w jakiej znajduje się osoba badana.
Każda historia jest unikalna i posiada swoją specyfikę, w związku z czym, każdy proces diagnostyczny jest dobrany do każdej osoby pacjenckiej.
Artykuł przygotowała mgr Katarzyna Kowalczyk.
Kommentare